Ligt de cultuur in het openbaar bestuur onder vuur?
Uit diverse onderzoeksrapporten blijkt dat de organisatiecultuur in het openbaar bestuur al jarenlang één van de belangrijkste aspecten is waarover ongenoegen bestaat onder ambtenaren. In de onlangs verschenen notitie ‘Cultuur in het openbaar bestuur onder vuur?’ onderzoeken dr. Rick Borst en prof. dr. Mirko Noordegraaf (Universiteit Utrecht) wat er precies mis is met de cultuur in het openbaar bestuur. Ze kijken daarbij naar de cultuuraspecten menselijke maat, lerend vermogen, inclusiviteit, wendbaarheid, missiegedrevenheid en samenwerkingsgerichtheid.
Rick Borst
Dr. Rick Borst is als universitair docent werkzaam bij het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de universiteit Utrecht en als adviseur bij ICTU-Venster voor Medewerkers (een programma van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties).
Mirko Noordegraaf
Prof. dr. Mirko Noordegraaf is als hoogleraar Publiek Management werkzaam bij Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht.
Hoe staat het ervoor met de organisatiecultuur in het openbaar bestuur?
Onder andere uit de kernrapporten van het Werkonderzoek van 2019 en 2022 blijkt dat de organisatiecultuur een van de belangrijkste vertrekmotieven is voor ambtenaren. Hoewel de organisatiecultuur over de jaren heen één van de belangrijkste vertrekmotieven is geworden voor ambtenaren, blijft het onduidelijk wat er dan precies mis is met en/of binnen die cultuur, zodat ambtenaren vertrekken.
Het onderzoek van Rick Borst en Mirko Noordegraaf laat zien dat ambtenaren de verschillende cultuuraspecten in wisselende mate ervaren en dat bepaalde aspecten een sterkere rol spelen in de vertrekintentie van ambtenaren dan andere cultuuraspecten.
Tegelijkertijd kunnen cultuuraspecten ook juist bijdragen aan trots en tevredenheid. Zo blijkt onder andere het aspect leervermogen een belangrijk cultuuraspect voor zowel het verminderen van vertrekintentie als het bevorderen van trots en tevredenheid. Het onderzoek maakt verder inzichtelijk dat het voor organisaties nodig is om de balans te zoeken tussen verschillende cultuuraspecten.
De invloed van cultuur op ongenoegen, verminderde trots en vertrek(intentie) van ambtenaren
Op basis van het Werkonderzoek 2022 onder duizenden ambtenaren worden door onderzoekers dr. Rick Borst en prof. dr. Mirko Noordegraaf twee hoofdconclusies getrokken over de cultuur in het openbaar bestuur als belangrijke vertrekreden.
Ten eerste blijken ambtenaren relatief weinig terug te zien van de door bedrijfsmatige waarden ingegeven cultuuraspecten wendbaarheid en missiegedrevenheid binnen het openbaar bestuur. Bovendien dragen deze twee cultuuraspecten nauwelijks bij aan trots en organisatietevredenheid en zorgen ze er soms zelfs voor dat ambtenaren de organisatie erdoor willen verlaten.
Ten tweede blijkt slechts een kleine meerderheid van de ambtenaren het door professionele waarden ingegeven lerend vermogen terug te zien, terwijl dit aspect het meest sterk de vertrekintentie van ambtenaren kan voorkomen en hun trots en organisatietevredenheid kan versterken. Daarom benadrukken de onderzoekers dat publieke organisaties om vertrekintentie en ongenoegen onder ambtenaren te verminderen enerzijds moeten laveren tussen te weinig en te veel zakelijkheid en anderzijds moeten inzetten op lerend vermogen.
Meer weten?
Wil je meer weten over de cultuur in het openbaar bestuur en hoe cultuur eraan bijdragen dat ambtenaren trots en tevreden zijn en hun organisatie als werkgever bij anderen aanbevelen? Download hier de complete notitie ‘Cultuur in het openbaar bestuur onder vuur?’ In de notitie zijn diverse aanbevelingen opgenomen waardoor voorkomen kan worden dat de cultuur in het openbaar bestuur ‘onder vuur’ ligt.
Webinars rondom Werkonderzoek 2022
In samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties organiseert Venster voor Medewerkers een reeks webinars op basis van het Werkonderzoek 2022. De cultuur in het openbaar bestuur is één van de onderwerpen die op 23 maart 2023 is besproken tijdens een webinar.
Benieuwd welke thema’s nog meer behandeld worden en welke webinars er op de planning staan? Via deze link vind je meer informatie én meld je je aan voor één of meerdere webinars. Mocht je er niet bij kunnen zijn, schrijf je dan alsnog in en ontvang de link achteraf.
