De Innovatie Barometer Overheid 2025 is gepubliceerd. Uit het onderzoek blijkt dat er in 2023 en 2024 minder overheidsinnovaties waren dan in 2019 en 2020. De succesfactoren van de innovaties die wel hebben plaatsgevonden? Die ligt onder meer in het innovatieklimaat en het menselijk kapitaal. Benieuwd hoe menselijk kapitaal ertoe leidt dat er wordt geïnnoveerd?  In dit artikel gaan we dieper in op deze vraag.  

Werkklimaat

Voor een antwoord op de vraag wat de rol is van werkklimaat bij vernieuwing, kijken we naar het model van Edmondson (2018). Hierin wordt het werkklimaat onderscheiden in vier zones.  

• Apathiezone: In deze zone ervaren medewerkers weinig sociale veiligheid en weinig druk om te presteren. Medewerkers voelen zich niet gestimuleerd om hun best te doen of nieuwe ideeën te delen. 
• Comfortzone: Hier voelen mensen zich wel sociaal veilig, maar de prestatiedruk is laag. Het is een prettige omgeving waarin medewerkers zichzelf kunnen zijn, maar de standaard om te presteren mist hier.  
• Angstzone: In deze zone ervaren medewerkers dat van hen verwacht wordt dat ze presteren, maar ervaren weinig sociale veiligheid. Presteren is de standaard terwijl medewerkers onvoldoende zichzelf durven te zijn.  
• Leer- en prestatiezone: In deze zone is de organisatie gericht op prestaties, en tegelijkertijd ervaren medewerkers in hoge mate een gevoel van sociale veiligheid. 

Innnovatieklimaat

Innovatie vindt voornamelijk plaats in de leer- en prestatiezone. Hier durven medewerkers risico te nemen, zijn medewerkers meer bereid om nieuwe ideeën te delen, en voelen zij de vrijheid om zich te uiten. Tegelijkertijd ligt de focus in deze zone op prestatiesturing. Onderpresteren wordt niet gedoogd, er zijn gemeenschappelijke doelen en er wordt resultaatgericht gewerkt. Juist de combinatie van sociale veiligheid en prestatiegerichtheid, maakt dat medewerkers voortdurend worden uitgedaagd om creatieve oplossingen te bedenken voor bestaande werkwijzen en problemen, om zo een betere bijdrage te leveren aan de gemeenschappelijke doelen. Niet alleen neemt het aantal nieuwe ideeën toe, ook de kwaliteit ervan verbetert. Als er meer bereidheid is om nieuwe ideeën te delen, en meer mensen dit doen, worden verschillende perspectieven gecombineerd, en leidt dat tot beter doordachte innovatie. 

Over InternetSpiegel 

Met het concept InternetSpiegel kunnen organisaties binnen sectoren zoals openbaar bestuur, veiligheid en hogescholen meten hoe medewerkers hun werk beleven gedurende hun gehele loopbaan. InternetSpiegel maakt gebruik van gevalideerde vragenlijsten, die zowel wetenschappelijk als praktisch zijn onderbouwd. Hierdoor biedt het onderzoek heldere inzichten en waardevolle benchmarks voor organisaties. Met InternetSpiegel kun je als organisatie ook inzicht krijgen in hoe jouw medewerkers de sociale veiligheid beleven, en of zij ervaren dat de organisatie prestatiegericht is. Wil jij ook weten hoe het hier mee is gesteld in jouw organisatie? Neem dan contact op met internetspiegel@ictu.nl  

Over de Innovatie Barometer Overheid

Innovatie is van groot belang voor de kwaliteit van de publieke dienstverlening. Om een goed beeld te krijgen van de wijze waarop overheidsorganisaties innoveren, publiceert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Innovatie Barometer Overheid: een onderzoek naar de innovatieontwikkeling binnen Nederlandse overheidsorganisaties. In september 2025 is het tweede rapport verschenen met resultaten over 2023 en 2024. Het rapport is te downloaden via de website van Kennis van de Overheid.